هیچ‌وقت درباره نحوه جلوگیری از زرد شدن دندان و عدم نیاز به سفید کردن دندان به اندازه کافی صحبت نشده است. با جلوگیری زودهنگام از زرد شدن دندان‌ها می‌توانید آن‌ها را تا مدت‌های طولانی سفید نگه دارید.
سؤالی که در این زمینه مطرح می‌شود آن است که چه‌کارهایی انجام دهیم تا نیازی به سفید کردن دندان‌ها نداشته باشیم؟ احتمالاً می‌دانید که می‌توان دندان‌ها را با روش‌های مختلف مانند بلیچینگ در مطب سفید کرد، اما چه کنیم که اصلاً نیازی به سفید کردن آن‌ها نداشته باشیم؟
با جلوگیری از پیری زودرس دندان‌ها می‌توانید دندان‌هایتان را به مدت یک‌عمر به‌صورت طبیعی سفید نگه دارید. در این مطلب، علت زرد شدن دندان‌ها (اعم از لکه‌دار شدن آن‌ها) و اقداماتی را که برای جلوگیری از زرد شدن آن‌ها لازم است، توضیح خواهیم داد.
علت زرد شدن دندان‌ها چیست؟
وقتی می‌گویند که چای، قهوه و تنباکو دندان‌ها را لک می‌کنند، منظور قسمت بیرونی و سفید دندان است یعنی قسمتی از دندان که زنده نیست. سفید کردن این قسمت غیرزنده‌ی دندان (مینای دندان) با روش‌های سفیدکننده که قسمت بیرونی دندان را سبک می‌کنند، آسان است. آنچه که دشوارتر است، اگر غیرممکن نباشد، سفید کردن قسمت داخلی دندان است.
داخل دندان، بافت زنده‌ای به نام دنتین وجود دارد. به دلیل اینکه این بافت زنده است پیر می‌شود، مانند پوست که چین‌وچروک برمی‌دارد و مانند بافت‌های زنده دیگر که به مرور پیر می‌شوند.
مثلاً اگر از ضد آفتاب استفاده نکنیم، روند پیر شدن پوست تسریع می‌شود.
وقتی دنتین پیر می‌شود، زرد می‌شود. قسمت بیرونی دندان (مینا) مانند پنجره یا منشوری شفاف است پس هر رنگی که بافت درونی به خود بگیرد، در قسمت بیرونی بازتاب می‌یابد و رنگ دندان‌ها را تغییر می‌دهد.
سفید کردن این بافت زنده داخلی بسیار سخت است و گاهی حتی غیرممکن است. هیچ روشی برای لایه‌برداری دندان وجود ندارد پس روند پیر شدن آن اجتناب‌ناپذیر است.
به دلیل اینکه دندان‌ها زنده هستند، مانند بافت‌های دیگر بدن پیر خواهند شد اما روش‌هایی وجود دارد که می‌توان این روند را کند و از زرد شدن دندان‌ها جلوگیری کرد.
دندان‌ها چگونه دچار پیری زودرس می‌شوند؟
بسیاری از مردم تصور می‌کنند که با افزایش سن، دندان‌ها زرد می‌شوند چون هرچه بیشتر زندگی کنیم، بیشتر در معرض مواد غذایی لک کننده مانند چای، و قهوه هستیم اما این تصور کاملاً اشتباه است.
باید توجه داشته باشید که دندان‌ها به دلیل لک شدن، زرد نمی‌شوند بلکه علت زرد شدن آن‌ها پیری زودرس در اثر ساییده شدن است. حتماً مشاهده کرده‌اید که چگونه سطح دندان‌ها در اثر سال‌ها ساییده شدن، تخت می‌شود.
- ساییده شدن: با پیر شدن طبیعی دندان، بافت زنده داخلی آن تحلیل می‌رود. اگر دندان‌ها را به هم بسایید یا روی هم فشار دهید با نیروی افقی قدرتمندی به آن‌ها فشار وارد می‌شود. افرادی که در طول شب دندان‌قروچه می‌کنند، حدود ۲۵۰ پوند بر اینچ‌مربع روی دندان‌هایشان فشار وارد می‌کنند یعنی نیرویی که برای شکستن گردو کافی است! این نیروهای قوی روند تحلیل رفتن و پیر شدن را تسریع می‌کنند و درنهایت موجب مرگ دندان می‌شوند. دندانی که دچار پیری زودرس شده، زرد است.
- افتادن: آیا تابه‌حال فردی را دیده‌اید که فقط یک دندان زرد داشته باشد؟ خیلی از اوقات، دندانی که در کودکی ضربه سختی دیده است سریع‌تر از دندان‌های دیگر زرد می‌شود چون دندان ضربه دیده سریع‌تر از دندان‌های دیگر می‌میرد. دندان‌های جوان، سفید هستند.
- رژیم نامناسب: اگر دچار سوءتغذیه باشید و در سلامت کامل نباشید یا حتی با مصرف برخی داروها، دندان‌هایتان زردتر می‌شوند چون همه بافت‌های زنده بدن ازجمله دنتین در حال پیر شدن سریع هستند.
مشاوره تلفنی
چگونه روند پیر شدن (و زرد شدن) دندان‌ها را کند کنیم؟
- دندان‌قروچه را درمان کنید. اگر دندان‌هایتان را به هم می‌سایید یا روی هم فشار می‌دهید، در اثر وارد آمدن این نیروهای شدید دندان‌هایتان دچار پیری زودرس و زردی می‌شوند. تأثیر مخرب ساییدن دندان‌ها را دست‌کم نگیرید!
- از دندان‌ها در برابر خطرات مراقبت کنید. با استفاده از محافظ دندان هنگام فعالیت بدنی از افتادن دندان‌ها جلوگیری کنید. در مهمانی‌ها، لیوان را نزدیک به دهان نگه ندارید چون احتمال اینکه کسی به شما تنه بزند و لیوان با دندانتان برخورد کند بسیار زیاد است!. علاوه بر این مراقب برخورد قاشق هنگام غذا خوردن با دندان‌های خود باشید.
- بدنتان را خوب تغذیه کنید. رژیم غذایی مناسب، خواب کافی و کنترل استرس، روند پیر شدن همه بافت‌های بدن ازجمله دنتین را کند می‌کند.
بسیاری از مردم ازجمله بعضی دندان‌پزشکان بیش‌ازحد نگران لک شدن دندان‌ها با موادی مانند تنباکو، قهوه، چای سس سویا و مواد غذایی پر ادویه هستند. امّا وقتی صحبت از سفید نگه‌داشتن دندان‌ها می‌شود، مهم‌ترین کاری که می‌توان انجام داد، حفظ سلامت درونی دندان و درنتیجه کاهش سرعت پیر شدن (و زرد شدن) آن است. درواقع رنگ اصلی دنتین (بافت زنده دندان) در طول زمان تغییر می‌کند و این تغییر غیرقابل‌بازگشت است پس باید از آن جلوگیری کنید. به عنوان آخرین کلام، سرعت پیر شدن دندان‌ها را کاهش دهید تا از زود زرد شدن آن‌ها جلوگیری کرده باشید. سالم باشید و زیبا بخندید.