بیشتر افراد در برخی موارد دچار زخم‌های دهان می‌شوند. این زخم‌ها می‌توانند در لبخند زدن و غذا خوردن اختلال ایجاد کنند و ظاهر ناخوشایندی داشته باشند. زخم‌های دهان می‌توانند به دلیل موارد زیر ایجاد شوند:
- دندان مصنوعی نامناسب
- باکتری‌ها
- بریس‌ها
- بیماری
- لبه‌ی تیز دندان شکسته یا لب‌پریده
- عفونت ویروسی یا قارچی
انواع زخم‌های دهان
۳ نوع زخم رایج وجود دارد که معمولاً در دهان ایجاد می‌شود. آن‌ها به ترتیب زیر دسته‌بندی می‌شوند:
- زخم‌های کوچک. این‌ها زخم‌های کوچکی هستند که قطر آن‌ها بیش از یک سانتی‌متر نیست و معمولاً رنگ آن‌ها از صورتی روشن تا سفید است.
- زخم‌های بزرگ. زخم‌هایی که قطر آن‌ها بیشتر از یک سانتی‌متر است و / یا رنگشان بسیار تیره‌تر از رنگ زخم‌های کوچک است، در دسته زخم‌های بزرگ طبقه‌بندی می‌شوند.
- زخم‌های هرپتی‌فرم. یک خوشه فشرده از زخم‌های ویروسی. اگرچه نام آن یعنی HSV (ویروس هرپس سیمپلکس) دلالت بر دلیل آن دارد، موجودات ویروسی دیگری نیز وجود دارند که می‌توانند زخم‌های هرپتی‌فرم را ایجاد کنند، مانند CVA16 و EV71.
از آنجایی‌که تاول‌ها و زخم‌ها به یکدیگر مرتبط و از نظر ظاهری شبیه به هم هستند، ممکن است تاول را با زخم اشتباه بگیرید. با این حال، باید به این نکته توجه کنید که برخلاف زخم‌ها، تاول‌ها معمولاً در اثر سوختگی (معمولاً با آب جوش) به وجود می‌آیند. علاوه بر این، زخم‌ها معمولاً هیچ اثری روی بافت دهان از خود به جای نمی‌گذارند، در حالی‌که در تاول‌ها بسته به شدتشان، ممکن است این اتفاق بیفتد.
علل ایجاد زخم‌های دهان
زخم‌های دهان می‌توانند بر اثر عوامل مختلفی ایجاد شوند، البته برخی از علل آن‌ها هنوز ناشناخته هستند. رایج‌ترین علل عبارتند از:
- ضربه
- واکنش‌های حساسیتی
- واکنش‌های هورمونی
- اختلالات سیستم ایمنی بدن
- استفاده از مت‌آمفتامین (وقتی مانند دخانیات مصرف شود)
- شروع یا قطع مصرف سیگار
- برخی از داروهای قلبی و NSAIDs، ازجمله ایبوپروفن و آسپرین
علاوه بر موارد ذکرشده در بالا، کمبود مواد مغذی یکی از دلایل رایج زخم‌های دهان است. کمبود ویتامین C، در صورتی که شدید شود می‌تواند منجر به اسکوروی شود که باعث زخم‌های دهان، از دست دادن دندان‌ها و سایر مشکلاتی که روی دهان اثر می‌گذارند، می‌شود.
شواهدی موجود است که نشان می‌دهد کمبود ویتامین B12 و آهن نیز ممکن است در تشکیل زخم‌های دهان نقش داشته باشد. این بدان معنی است که افرادی که از رژیم‌های گیاهخواری پیروی می‌کنند، در معرض خطر افزایش زخم‌های دهان هستند.
اغلب مردم نگران ارتباط این زخم‌ها با سرطان و سرطانی بودن آن‌ها هستند، اما احتمال آن بسیار ضعیف است. بنابراین نباید بیهوده نگران باشید.
اگر زخم بیش از یک یا ۲ هفته وجود داشت و / یا اگر اندازه، شکل یا رنگ آن تغییر کرد، باید به دنبال تشخیص پزشکی باشد.
چگونه زخم‌ها را درمان کنیم؟
بسیاری از زخم‌ها اگر آن‌ها را نادیده بگیرید، از بین می‌روند، اما اگر عجله دارید که زودتر مسیر بهبود را طی کنید، بعضی یا همه موارد زیر معمولاً کمک می‌کنند:
- مکمل‌های حاوی ویتامین C، ویتامین B12، زینک، آهن یا فولات مصرف کنید.
- از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده ملایم استفاده کنید. ضدعفونی‌کننده‌های بدون الکل بهترین انتخاب هستند.
- با نرم‌ترین مسواکی (مسواک سافت) که می‌توانید پیدا کنید، دندان‌های خود را مسواک بزنید.
- از آزار دادن زخم‌ها خودداری کنید. ممکن است با این کار، بیشتر پوست‌های محافظ را از بین ببرید.
- کرفس بخورید زیرا حاوی مواد مغذی و ترکیبات ضدالتهابی طبیعی است.
- از آنجایی که عسل یک ضد میکروب و مرطوب‌کننده است، مقداری عسل را با گوش پاک‌کن روی سطح زخم بمالید. از آلوئه‌ورا هم به همین صورت می‌توان استفاده کرد، اما بیشتر افراد طعم آن را نسبت به عسل ناخوشایند می‌دانند.
برای برخی از زخم‌های جدی‌تر، که مشکلات بیشتری را ناشی می‌شود، ممکن است به موارد زیر نیاز داشته باشید:
- استفاده از هیدروکورتوزین لوزی شکل (مقدار کم). پیش از مصرف باید از عوارض جانبی احتمالی آگاه باشید.
- از داروهای مسکن با نسخه یا بدون نسخه استفاده کنید. (غیر از ایبوپروفن یا آسپرین)
- مراجعه به دندان‌پزشک برای معاینه دهان.
مهم است که به یاد داشته باشید که زخم‌های دهان اغلب به شکل یک مشکل جدی به نظر می‌رسند، اما در بیشتر موارد این‌گونه نیست.
در کودکان، باید بیشتر حواستان به چک‌آپ و معاینه باشد زیرا همیشه احتمال HFMD وجود دارد.
در غیر این صورت فقط در مواردی که زخم‌ها مداوم هستند، بیش از حد دردناک هستند، تغییرات منفی قابل توجهی مشاهده می‌شود یا با علائم دیگری مانند (تب یا خارش) همراه هستند، نیاز به نگرانی است.