برای داشتن دندان‌هایی سالم ، مراقبت از دندان‌های خود و خانواده‌تان به دلایل زیادی یک ضرورت به شمار می‌رود. داشتن یک خنده‌ی زیبا. توانایی جویدن برای رسیدن مواد مغذی به بدن. دچار نشدن به دندان‌درد و ناراحتی‌های مشابه. پژوهشی که به‌تازگی انجام شده است، ادعا می‌کند بیماری لثه می‌تواند مشکلات دیگری برای بدن ایجاد کند از جمله بالا بردن خطر احتمال بیماری‌های قلبی.
خوشبختانه راه‌های ساده‌ای پیش پای شماست تا از کودکی تا آخر عمر دندان‌های خود را قوی و سالم نگه دارید. در اینجا به چند مورد اشاره می‌کنیم:
۱. مراقبت از دندان‌ها را از کودکی آغاز کنید
علی‌رغم پیشرفت‌های زیادی در زمینه‌ی جلوگیری از پوسیدگی دندان، از هر چهار کودک، یک کودک علائم پوسیدگی دندان را پیش از سن شروع مدرسه نشان می‌دهد. نیمی از کودکان بین ۱۲ تا ۱۵ سال پوسیدگی دندان دارند. به گفته‌ی انجمن متخصصان بهداشت دهان و دندان، در پاسخ به این سوال که زمان مناسب برای مسواک زدن دندان‌های کودک چه موقع است، مراقبت دهان و دندان برای داشتن دندان‌هایی سالم در آینده را باید از زمان رشد اولین دندان‌ها در کودکان آغاز شود، یعنی حدود شش‌ماهگی. «دندان کودکان را می‌توان با یک پارچه تمیز نم‌دار یا مسواک نرم تمیز کرد. در حدود ۲ سالگی می‌توانید اجازه دهید بچه‌ها خودشان مسواک زدن را یاد بگیرند و البته بر نحوه مسواک زدن آن‌ها نظارت کنید.»
۲. دندان‌های دائمی حدوداً از شش‌سالگی شروع به رشد می‌کنند
محافظ‌های نازکی روی سطح دندان‌های آسیا می‌تواند مانع ایجاد پوسیدگی در شیارهای دندان شود. بنا به گفته‌ی مرکز کنترل و پیشگیری بیماری‌ها، سیلانت (محافظ‌های دندان) می‌تواند به شکل قابل‌توجهی امکان پوسیدگی دندان را کاهش دهد. با این‌حال تنها یک کودک از بین سه کودک در امریکا سیلانت دندان دارند.
۳. استفاده از فلوراید، نه کم نه زیاد
مهم‌ترین پیشرفتی که در حوزه بهداشت دهان و دندان برای حفظ دندان‌هایی سالم حاصل شده، فلوراید است که مینای دندان را در برابر پوسیدگی تقویت می‌کند. از هر چهار بطری، سه بطری آب آشامیدنی در کشور امریکا حاوی فلوراید است. اگر آب آشامیدنی شما حاوی فلوراید نیست، با دندان‌پزشک خود صحبت کنید تا راهی برای رساندن فلوراید به دندان‌ها به شما پیشنهاد کند. بسیاری از خمیردندان‌ها و دهان‌شویه‌ها هم حاوی فلوراید هستند. کودکان نباید فلوراید بیش از اندازه مصرف کنند، در نتیجه حجم خمیردندانی که استفاده می‌کنند بیش از یک نخود نباید باشد. اگر بیش از این اندازه باشد، روی دندان لکه ایجاد می‌کند.
۴.برای داشتن دندان‌هایی سالم دو بار در روز مسواک بزنید و هر روز نخ دندان بکشید
بیماری لثه و پوسیدگی دندان مشکلات زیادی به همراه می‌آورد و این مشکلات مختص افراد بزرگ‌سال نیست. سه‌چهارم نوجوانان آمریکا به خونریزی لثه مبتلا هستند. علاوه بر توصیه‌های ابتدایی این موارد را هم به خاطر داشته باشید:
- هرسال سه تا چهار بار باید مسواک را تعویض کنید.
- نوجوانانی که سیم ارتودنسی در دهان دارند باید از مسواک مخصوص استفاده کنند و با ابزارهای بهداشتی دیگر دندان‌هایشان را مسواک بزنند. با دندان‌پزشک یا ارتودنتیست در این‌باره مشورت کنید.
- افرادی که به آرتروز یا دیگر مشکلات جسمی مبتلا هستند ممکن است در مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن دچار مشکل باشند. برای بعضی از افراد استفاده از مسواک برقی ساده‌تر است. بعضی هم به‌سادگی از یک دستگیره دوچرخه یا تیوب روی دسته مسواک می‌گذارند تا نگه‌داشتن آن ساده‌تر شود.
۵. بعد از هر وعده غذا دهان را بشویید یا آدامس بجوید
علاوه بر مسواک زدن و نخ دندان کشیدن، شستن دهان با دهان‌شویه آنتی باکتریال می‌تواند از جلوگیری و مشکلات لثه جلوگیری کند. جویدن آدامس بدون قند هم می‌تواند بعد از هر وعده غذایی از دندان‌ها محافظت کند چرا که ترشح بزاق دهان را بیشتر می‌کند و در نتیجه موجب از بین رفتن طبیعی باکتری‌ها و خنثی شدن اسید دهان می‌شود.
۶. برای داشتن دندان‌هایی سالم سیگار نکشید و تنباکو مصرف نکنید
تنباکو دندان را لک می‌کند و خطر مبتلا به بیماری لثه و سرطان دهان را به‌شدت افزایش می‌دهد. برای داشتن دندان‌هایی سالم اگر سیگار می‌کشید یا تنباکو می‌جوید، باید ترک کنید و به فرزندانتان توصیه کنید از دخانیات دوری کنند.
۷. تغذیه سالم داشته باشید
در هر سن و سالی، تغذیه‌ی سالم برای سلامت دهان و دندان ضروری است. یک رژیم غذایی متعادل که تمام مواد غذایی لازم برای بدن را در خود داشته باشد، از جمله دانه‌های روغنی، میوه و سبزیجات و لبنیات، مواد مغذی لازم برای بدن را تأمین می‌کند. بعضی از پژوهشگران معتقدند که امگا ۳ که در ماهی وجود دارد هم می‌تواند تورم را کاهش دهد و در نتیجه خطر ابتلا به بیماری لثه را کمتر می‌کند.
۸. از غذاهای شیرین پرهیز کنید
ترکیب باکتری‌های موجود در دهان با شکر ساده، اسیدی تولید می‌کند که می‌تواند مینای دندان‌هایی سالم را تخریب کند و راه را برای پوسیدگی دندان باز کند. نوشیدنی‌های حاوی شکر از جمله آبمیوه‌ها تهدید بزرگی برای دندان‌ها هستند چرا که مردم معمولاً این نوشیدنی‌ها را جرعه‌جرعه می‌نوشند و سطح اسید دهان در مدت‌زمان طولانی بسیار بالا می‌رود. نوشیدنی‌های گازدار حتی بدترند، چرا که موجب افزایش اسید دهان می‌شوند. شیرینی‌های چسبناک هم یکی دیگر از خوراکی‌های مضرند چراکه روی سطح دندان باقی می‌مانند.
۹. برای داشتن دندان‌هایی سالم به دندان‌پزشک مراجعه کنید
اکثر متخصصان پیشنهاد می‌کنند هر شش ماه یک‌بار برای چکاپ به دندان‌پزشک مراجعه کنید و اگر مشکلاتی مثل بیماری لثه دارید به دفعات بیشتر. در یک معاینه معمولی دندان‌پزشک پلاک‌های باقیمانده روی دندان را که شما نتوانسته‌اید با مسواک و نخ دندان پاک کنید، بر می‌دارد و نشانه‌های پوسیدگی روی دندان را چک کند. در یک معاینه روتین دندانپزشکی این موارد هم بررسی می‌شود:
- نشانه‌های ابتدایی سرطان. از هر ده مورد سرطان دهان ۹ مورد آن قابل‌درمان است البته در صورتی‌که زود تشخیص داده شود. سرطان دهان که شناسایی نشود می‌تواند به دیگر نقاط بدن سرایت کند و پروسه درمان را دشوار کند.
- ساییدگی و ترک خوردن دندان در اثر دندان‌قروچه. بروکسیزم یا دندان‌قروچه در اثر استرس و اضطراب ایجاد می‌شود. به‌مرور زمان می‌تواند سطح دندان را ساییده کند و ساییدگی دندان را مستعد پوسیدگی خواهد کرد. اگر دندان شما نشانه‌های بروکسیزم را دارد، دندان‌پزشک پیشنهاد خواهد کرد موقع خواب برای جلوگیری از دندان‌قروچه از محافظ دندان استفاده کنید.
- نشانه‌های بیماری لثه. بیماری لثه که ورم لثه یا پریودنتیت هم نامیده می‌شود، مهم‌ترین علت تخریب دندان در افراد میان‌سال است. متأسفانه زمانی که افراد متوجه نشانه‌های پریودنتیت می‌شوند، دیگر برای جبران آسیبی که وارد شده، دیر شده است. دندان‌پزشک مرتباً باید لثه‌های شما را برای نشانه‌های زودهنگام بیماری لثه معاینه کند.
- مصرف دارو. بیماران میان‌سال خصوصاً آن‌ها که داروهای متعدد مصرف می‌کنند، در معرض خشکی دهان یا زروستومیا هستند. کم شدن جریان بزاق دهان احتمال پوسیدگی و مشکلات لثه را بیشتر می‌کند. چیزی در حدود ۸۰۰ داروی مختلف هستند که یکی از عوارض جانبی آن خشکی دهان است. همیشه به دندان‌پزشک خود درباره داروهایی که مصرف می‌کنید، توضیحات کامل دهید. تغییر در نوع دارو می‌تواند مشکل شما را برطرف کند. دهان‌شویه‌های شبه بزاق هم برای از بین بردن این معضل وجود دارند.
تقریباً می‌توان تمامی انواع پوسیدگی دندان و بیماری‌های لثه را با رعایت بهداشت دهان و دندان پیشگیری کرد. و این رعایت بهداشت برای داشتن دندان‌هایی سالم در حد چند دقیقه در روز مسواک زدن و نخ دندان کشیدن است. سالم باشید، زیبا بخندید…