متأسفانه افراد زیادی به دلایل مختلف به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند. آن‌ها به علائم هشداردهنده توجه نمی‌کنند و همچنان قرار ملاقات‌های دندانپزشکی خود را به تعویق می‌اندازند. سه مشکل اصلی دندان با شرکت در جلسات چکاپ سالانه‌ی دندانپزشکی و تشخیص در معاینات اولیه، به‌راحتی برطرف و به شرایط عادی بازمی‌گردد.
اکنون ممکن است هنوز قانع نشده باشید. حتی شاید چندین قرار ملاقات با دندانپزشک خود را نادیده گرفته باشید و به نظر برسد همه‌چیز مرتب است.
با این مقدمه، پیشنهاد می‌کنیم این مقاله را تا انتها بخوانید.
۱. درد دندان/ لثه
یک دندان‌درد مداوم می‌تواند نشانه‌ی خوبی باشد برای اینکه زمان مراجعه به دندانپزشک فرارسیده است، ترجیحاً کسی که در سریع‌ترین زمان بتواند شما را معاینه کند.
مشکلات لثه نیز می‌تواند نشانه یکی از موارد زیر باشد:
- دندان‌های حساس. اصطلاحات دیگر برای این مورد حساسیت شدید عاج دندان و حساسیت ریشه است. اگر از محصولات سفیدکننده‌ی دندان استفاده می‌کنید که حاوی عناصر شیمیایی قوی مانند پروکساید هستند که به مینای دندان نفوذ می‌کنند، افزایش حساسیت دندان اجتناب‌ناپذیر است. سایر دلایل تضعیف مینای دندان شامل مصرف غذاها و نوشیدنی‌های شیرین و اسیدی یا تحلیل لثه است. تحلیل لثه با افزایش سن رواج می‌یابد، اما حتماً به متخصص ارتودنسی خود هشدار دهید، زیرا می‌تواند نشانه بیماری لثه باشد. بسته به علت، دندانپزشک شما روش‌های مختلف درمانی را برای برطرف کردن مشکل پیشنهاد می‌کند.
- پوسیدگی دندان. آیا شما هم معمولاً هوس غذاهای شیرین و اسیدی می‌کنید؟ برای مسواک و نخ دندان زدن تنبلی می‌کنید؟ اگر در زندگی خود دچار پوسیدگی دندان شدید، تعجب نکنید. از بین رفتن مواد معدنی داخلی دندان، زمانی رخ می‌دهد که باکتری پلاک به مینای دندان نفوذ می‌کند و سرانجام دندان‌ها را از بین می‌برد.
- دندان‌قروچه. دندان‌قروچه معمولاً نتیجه استرس زیاد، کج شدن دندان‌ها و تراز نبودن فک است. اگر دندان‌درد دارید، در حالی که هیچ نشانه‌ای از پوسیدگی یا بیماری مشاهده نمی‌شود، ممکن است مشکل، ساییدن دندان باشد. ساییدن شدید دندان، مینای دندان را از بین می‌برد، خطر عفونت و پوسیدگی را افزایش می‌دهد و به تاج دندان سفید شما آسیب می‌زند. دندان‌قروچه در بین عموم مردم رایج است، بنابراین اگر مشکوک به این مسئله هستید، ملاقاتی با دندانپزشک ترتیب دهید و گارد محافظ دندان تهیه کنید.
۲. دندان‌های آسیب‌دیده یا لب‌پریده
آیا تاکنون دعوا کرده‌اید؟ آیا متوجه شده‌اید که کودکان سرشان را به چیزی می‌کوبند؟ توجه کرده‌اید که در دندان‌های جلویی اقوام نزدیک مشکلی وجود دارد؟
خوب، شاید وقت آن باشد که دندان‌های آسیب‌دیده‌ی خود را با کمک دندانپزشک خانواده خود بررسی کنید. در صورت تأخیر، ممکن است آسیب دندان بیشتر شود یا عفونت کند. این اتفاقی نیست که بخواهید تجربه کنید. بسته به شدت مشکل، دندانپزشک ممکن است پر کردن، باندیگ، ایمپلنت دندان، روکش و …. پیشنهاد کند.
۳. خونریزی لثه
آیا هنگام مسواک زدن یا استفاده از نخ دندان، لثه‌هایتان خونریزی می‌کند؟ در این صورت، ممکن است نشانه اولیه‌ی التهاب لثه و اولین مرحله از بیماری لثه باشد.
خونریزی لثه در اثر تجمع باقیمانده پلاک‌ها رخ می‌دهد. میکروب‌ها و باکتری‌های موجد در پلاک، به‌آرامی به بافت سالم اطراف دندان حمله می‌کنند و آن را از بین می‌برند و در نتیجه منجر به خونریزی در دهان می‌شوند. اگر باقی بمانند، پلاک در نهایت تبدیل به رسوبات سخت می‌شود و به مرحله‌ی خطرناک “پریودنتیت” تبدیل می‌شود.
لطفاً توجه داشته باشید که بیماری لثه با طیف گسترده‌ای از بیماری‌های جدی فراتر از دهان مرتبط است. این لیست شامل دیابت، بیماری قلبی، سلامت جنسی ضعیف، سکته، سرطان و بسیاری بیماری‌های دیگر است. اگر می‌خواهید بدنی شاد و سالم داشته باشید، باید از همه‌ی اعضای بدن خود مراقبت کنید. پیچیدگی‌ها و ارتباط میان آن‌ها عمیق است.
با وجود همه این مواردی که گفته شد، نترسید! اگر زود تشخیص داده شود، می‌توان با درمان مناسب، به‌راحتی مشکل را برطرف کرد.
بنابراین اگر یک‌بار دیگر متوجه خونریزی شدید، لطفاً در اولین فرصت به دندانپزشک مراجعه کنید.
۴. بوی بد دهان
از هیچ‌کس انتظار نمی‌رود که بلافاصله پس از خوردن غذاهایی خاص (خصوصاً مواد غذایی مانند سیر و پیاز) تنفس خوشبویی داشته باشد، اما دهان شما نباید بی‌دلیل بوی بد بدهد.
بوی بد دهان، که از طرفی به‌عنوان “هالیتوز” هم شناخته می‌شود، می‌تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود، بعضی از آن‌ها بدتر از بقیه هستند. تنفس بد بو به‌طور مداوم می‌تواند نشانه‌ی موارد زیر باشد:
- بهداشت ضعیف دهان و دندان. بنا بر دلایلی بر اختصاص دادن زمانی برای مسواک زدن و استفاده از نخ دندان در برنامه روزانه، تأکید می‌شود. نظافت دهان اگر به اندازه کافی نباشد، باعث از بین رفتن باقیمانده ذرات غذا در دهان نمی‌شود. با گذشت زمان، تولیدمثل و پرورش باکتری‌ها در میان دندان‌ها، زبان و لثه‌ها آغاز می‌شود. نتیجه؟ بوی بد دهان و سایر عوارض دهان (نمی‌توان گفت که غیرمنتظره است).
- مصرف دخانیات. جای تعجب نیست. غیر از اینکه برای سیستم ایمنی بدن وحشتناک است، دخانیات باعث ایجاد لکه و افزایش خطر عفونت و بیماری‌های دهان می‌شود.
- بیماری لثه. باکتری‌ها در دهان. باکتری‌ها بوی بد آزاد می‌کنند. آیا لازم است بیشتر بگوییم؟
- رزوستومی (خشکی دهان). به همان اندازه که مردم فکر می‌کنند بزاق دهان چندش‌آور است، برای سلامت دهان و دندان نیز ضروری است. براق دهان اسیدهای پلاک را خنثی می‌کند و سلول‌های مرده را از بین می‌برد. در این حالت، بوی نامطبوع هنگام صحبت کردن، محصول مستقیم تجزیه این سلول‌های مرده‌ای است که هنوز به دلیل عدم وجود آب دهان، شسته نشده‌اند.
۵. زخم‌های دهان
داشتن زخم‌های گاه و بی‌گاه یک امر طبیعی است. اگرچه می‌توانند خوردن و آشامیدن را مقداری ناخوشایند کنند، اما زخم‌های بی‌خطر به‌راحتی می‌آیند و می‌روند. به صفت “بی‌خطر” که در این جمله قرار دارد، توجه کنید. تمام زخم‌های دهان چیزی هستند که باید آن‌ها را ناشی از فقدان یک اصطلاح بهتر “ایمنی” بدانید.
اگر یک برآمدگی قرمز یا زخم آزاردهنده روی پوست درون دهان، حتی پس از گذشت چند هفته التیام پیدا نکند، لطفاً هر چه سریع‌تر به یک متخصص دهان (دندانپزشک) مراجعه کنید. این ممکن یک نشانه زودرس از سرطان دهان باشد. مانند سرطان‌های دیگر، تشخیص زودهنگام، مساوی با شانس بیشتر برای بهبودی است.
۶. تجمع رنگ‌دانه‌ها
آیا تابه‌حال برای خودتان یا کسی که می‌شناسید، پیش آمده که برای دیدن لکه‌های سفید / قهوه‌ای روی سطح دندان، در آینه نگاه کنید؟ این همان چیزی است که متخصصان دندانپزشکی به‌عنوان علائم اولیه‌ی پوسیدگی دندان، دسته‌بندی می‌کنند.
همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره شد، پوسیدگی دندان زمانی اتفاق می‌افتد که اسید تولید شده توسط باکتری‌ها، به‌آرامی مینای دندان را از بین می‌برند. هر فردی با هر درجه‌ی عقلی می‌تواند نتیجه‌گیری کند که داشتن این لکه‌ها اصلاً خوب نیست.
اکنون اگرچه ممکن است ترسناک به نظر برسد، اما مشاهده این لکه‌ها به معنای پایان جهان نیست. در حقیقت اگر کسی تشخیص دهد که این موضوعی است که باید سریعاً اصلاح شود، می‌تواند خود را خوش‌شانس بنامد. خصوصاً اگر مدت‌ها است که به فکر مراجعه به دندانپزشک نبوده است.
چرا؟ پوسیدگی دندان‌ها اغلب علائم اولیه را روی سطح نشان نمی‌دهند. فقط متخصصان قادر هستند که بگویند آیا در این مرحله دلیلی برای نگرانی وجود دارد یا نه. ” احتمالاً دلیل خوبی است که مردم را وادار کند تا مرتب به دندانپزشک مراجعه کنند”.
۷. لق شدن دندان
اکنون ما در مورد لق شدن و افتادن دندان‌های کودکان صحبت نمی‌کنیم. طبیعی است که کودکان با افزایش سن دندان‌های خود را از دست داده و به‌جای آن‌ها دندان‌های جدید رشد کند (معمولاً در سنین ۶ تا ۱۲ سال اتفاق می‌افتد). موضوعی که در مورد آن صحبت می‌کنیم از دست دادن دندان در بزرگ‌سالان است. مرواریدهای سفید سالم نباید برای بار دوم لق شوند یا بیفتند. این مسئله باعث نگرانی می‌شود و فقط زمانی رخ می‌دهد که دندان پشتیبانی خود را از دست داده و در نتیجه به‌تدریج از لثه و استخوان جدا می‌شود.
علائم دیگری که احتمالاً همراه با آن تجربه خواهید کرد شامل تحلیل لثه، خونریزی، التهاب و تورم و … است. این پدیده معمولاً نشان می‌دهد که یک بیماری پنهان در اواسط رشد خود وجود دارد. در این حالت پیشنهاد می‌شود که حتماً به دندانپزشک مراجعه کنید.
چه زمانی باید برای کودک اولین معاینه را انجام داد؟
برای کودکان توصیه می‌شود که به محض رشد اولین دندان یا پس از تولد یک‌سالگی (هرکدام که زودتر اتفاق افتاد) مراجعات به دندانپزشک را آغاز کنید. در اولین معاینه، متخصص دندانپزشکی ساختار دهان و دندان او را بررسی می‌کند. به‌زودی، در مورد رژیم و عادات غذایی مورد نیاز برای حفظ بهداشت دهان، صحبت می‌کند. در پایان کودک شما را هنگام رشد راهنمایی می‌کند.
معاینه اولیه خوب و زودهنگام باعث می‌شود کودک شما برای معاینات بعدی در آینده احساس امنیت و راحتی داشته باشد. در مورد این کار به‌عنوان یک زمینه‌سازی و رها شدن از هر ترس بالقوه‌ای که در حال جوانه زدن است، فکر کنید.
اهمیت چک‌آپ‌های منظم توسط دندانپزشک
پیشنهاد می‌کنیم حداقل ۲ مرتبه در سال (یعنی هر ۶ ماه) به دلایل زیر، به یک متخصص دندانپزشکی مراجعه کنید:
- تشخیص سرطان. وقتی دندان‌پزشکان دهان شما را معاینه می‌کنند، در کنار بررسی پوسیدگی و یافتن راه برای برطرف کردن آن، به‌درستی و کامل وضعیت دهانتان را بررسی می‌کنند. در خدمات دندانپزشکی آن‌ها، آزمایشات غربالگری سرطان دهان وجود دارد. این آزمایشات توانایی تشخیص هر گونه علامت پیشرفت سرطان در دهان را دارند. “افرادی که سابقه خانوادگی سرطان دهان دارند، باید در اولویت قرار گیرند”.
- بهداشت مناسب دهان. برخی اوقات رسوبات و پلاک، بدون اینکه فرد آن‌ها را ببیند، تجمع می‌کنند. معاینات گاه و بی‌گاه توسط متخصص، نه‌تنها یک لبخند زیبا به شما هدیه می‌دهد، بلکه به هنگام ایجاد حفره یا پوسیدگی در دندان، به شما کمک می‌کند.
- اصلاح فک/ دندان. اشعه ایکس فک و دندان که در دندانپزشکی انجام می‌شود، برای تشخیص هرگونه ناهنجاری که نیاز به درمان دارد، استفاده می‌شود. بر اساس تجربیات ما، در مورد مشکلاتی مانند ازدیاد دندان در یک ناحیه، با استفاده از عکس به‌عنوان نقطه مرجع، اکثر اوقات احتمالاً جراحی یا یک روش درمانی توصیه می‌شود که در مدت طولانی دندان‌ها را مرتب می‌کند. “در موارد دیگر، وقتی کیست یا تومور یافت می‌شود، وی بیمار را مطلع می‌کند و در سریع‌ترین زمان به پزشک معرفی می‌کند”.
کلام آخر
امیدواریم این اطلاعات به شما کمک کند تا خطرات سلامت دهان خود را تشخیص دهید و در زمان لازم به دندانپزشک خانواده مراجعه کنید.