مشکلات پروتزهای دندانی سالمندان

در ارتباط با مشکلات پروتزهای دندانی سالمندان باید بگوییم که در صورتی‌که فقط مشکل، لقی بوده و شکل ظاهری دست دندان و نیز کارایی آن در جویدن راضی‌کننده باشد، می‌توان یک لایه از مواد جدید لثه دست دندان را در زیر آن اضافه کرد تا این لقی کمتر شود. این لایه جدید از جنس لثه خود دست‌ دندان است و فرقی با دست دندان قبلی ندارد و فقط با دهان تطابق بیشتری دارد و لقی دست دندان را کاهش می‌دهد.
بعضی از بیماران می‌توانند با کمک عضلات صورت و گونه و زبانشان دست دندان لق را به شکلی در دهانشان نگه دارند ولی در طولانی‌مدت، بافت‌های دهان که بافت‌هایی فعالند، رشد اضافی پیدا می‌کنند تا این فضای خالی بین زیر دست‌دندان و لبه‌های آن با لثه را پر کنند تا تطابق دست دندان را بهتر کنند و لقی دست دندان کمتر شود.
در این حالت که لثه‌های کسی به اصطلاح گوشت آورده باشد و بخواهد یک دست دندان جدید بسازد، باید چند توصیه‌ را رعایت کند:
اول این‌که دست دندان لق فعلی که باعث این رشد اضافی بافت شده است، را از دهان بیرون آورده و به لثه‌ها استراحت دهد. بعد باید با انگشت لثه‌ها را ماساژ داد تا جایی‌که می‌تواند از این دست دندان لق کمتر استفاده کند تا تورم و التهاب بافتی او کم شود.

بعد از کشیدن دندان‌ها، به ویژه آخرین دندان، لثه‌ها و استخوان فک خود را در طی ماه‌ها و سال‌های بعد عقب می‌کشند، حالا ممکن است شما یک ماه پس از کشیدن دندا‌‌ن‌هایتان دست دندان را ساخته باشید و تطابق داشته باشد ولی به مرور که لثه‌ها و استخوان خود را عقب می‌کشند دیگر دست دندان آن تطابق قبلی را در دهانتان نداشته باشد.

دست دندان را می‌توانید از دهانتان خارج کنید و دوباره در دهانتان بگذارید و این دست دندان‌ها به پایه‌ای متصل نیستند تا آن‌ها را محکم در سر جایش نگه دارد، پس نمی‌توان انتظار داشت با هیچ نیرویی که بر آن‌ها وارد می‌شود اصلاً تکان نخورند. اگر در فعالیت‌های عادی دهان مثل عطسه، سرفه و خمیازه دست‌دندان شما تکان بخورد باید بررسی شود که این مربوط به لقی دست‌دندان است و یا لبه‌های دست دندان بلند است و با فعالیت بافت‌ها و عضلات دهان تداخل دارد و باید کمی کوتاه‌تر و نازک‌تر شود.
چسب‌های دندان مصنوعی را می‌توان برای رفع لقی دست دندان از این چسب‌ها استفاده کرد، این چسب‌ها انواعی پودری ، نواری و یا نوع خمیری دارند.
در انواعی که پودر و مایع دارد بیماران چندان احساس رضایت ندارند. نوع خمیری آن هم وجود دارد که به شکل لوله‌های خمیر دندان است که به اندازه گلوله‌های کوچک خمیر دندان در سطح لثه‌ای (داخل دست دندان) می‌گذارند و دست دندان را داخل دهانشان می‌گذارند و چند دقیقه روی لثه فشار می‌دهند تا چسب خمیری کاملاً به صورت یکنواخت داخل دست دندان پخش شود نباید فراموش کرد که چسب را داخل دست دندان نباید به قدری گذاشت که که از لبه‌ها پس بزند چون باعث حالت تهوع می شود.
روش کلی استفاده از این چسب‌ها بدین صورت است که در هنگام استفاده از نوع پودری، خمیری یا نواری ، نخست باید سطح لثه‌ای دست‌دندان را شسته و خشک کرده و سپس چسب را درون این سطح قرار داد . پاک کردن بقایای چسب پس از استفاده از داخل دست‌دندان، با کمک یک مسواک نرم در زیر آب ولرم صورت می گیرد. نباید به زور این قطعات چسب را از درون دست دندان جدا شود بلکه فقط با حرکات نرم موهای مسواک آن را به آرامی پاک کنید.
اگر دست دندان لقی کمی دارد می‌توان برای تطابق و گیر بیشتر دست دندان در دهانتان از این چسب‌ها استفاده شود که بیشتر حالت اعتماد به نفس روانی به بیمار می‌دهد و می‌تواند با اطمینان در حضور جمع به راحتی و بدون لق زدن دست‌دندانش صحبت کند ولی در صورت عدم تطابق دست دندان با دهان باید دست دندان تعویض شود و استفاده از این لایه‌های روی هم چسب‌ها جز سنگین‌تر کردن دست دندان و افزایش احتمال بروز قارچ و عفونت در دهان فایده دیگری نخواهد داشت.
برای بعضی از افراد مسن به ویژه خانم‌ها استخوان فکشان به مرور تحلیل رفته است و هیچ دست دندانی در دهانشان تطابق کافی را ندارد چند عدد ایمپلنت که پایه‌هایی فلزی (پیچ‌هایی) استوانه‌ای از جنس تیتانیوم است درون استخوان فکشان می توان قرار داد، بعد از چند ماه که این پیچ‌ها با استخوان فک یکی شدند و جوش خوردند، دست دندانی می‌سازیم که روی این پیچ‌ها سوار می‌شود و این دست دندان گیر خودش را از این پایه‌ها می‌گیرد. همیشه نمی‌توان این پیچ‌ها را درون دهان هر کسی قرار داد، اگر شرایط برای کار گذاشتن ایمپلنت مناسب نباشد، گاهی از پیوند لثه و استخوان استفاده می‌کنند تا بستر مناسب‌تری برای گیر دست دندان بسازند ولی این درمان‌ها موقتی‌اند و خیلی زود همین لثه‌ها و استخوان‌های پیوند شده نیز تحلیل می‌روند و دست دندان جدید هم دوباره در دهان لق خواهد شد.
بعضی از بیماران با وسایل و روش‌های نامناسب برای تنظیم دست دندان مانند چاقو، خرده شیشه یا سنباده؛ برلی اصلاح لبه‌های دست‌دندانشان را که دهانشان را زخم کرده است (می‌زند) کوتاه‌تر کنند. این روش‌ها دقت کافی ندارند، بیماران حدودی محل زدگی را داخل دست دندان پیدا می‌کنند و در عین حال این وسایل تمیز و استریل نیستند و مشکل بیمار را افزایش می‌دهند و حتی گاهی باعث لقی دست دندان می‌شود.
برای رفع بلندی دست دندانتان اگر لثه‌هایتان را زخم کرده است نزد دندانپزشکان بروید. او با مواد قالب‌گیری ویژه‌ای محل دقیق بلندی دست دندان را پیدا کرده و با وسایل مناسب و استریل آن را برطرف خواهد کرد.
اگر در آن لحظه دسترسی به دندانپزشک امکان نداشت بهتر است که موقتاً دست دندان را از دهان خارج کنند. بعضی‌ها توصیه می‌کنند از‌‌ همان روزی که دست‌دندان را از دندانپزشک دریافت می‌کنند تا یک هفته آن را از دهانشان خارج نکنند تا به آن عادت کنند ولی اگر واقعاً دست دندان دهانتان را زخم می‌کند و تحملش را ندارید نباید آن را در دهانتان نگه دارید چون زخم را تحریک می‌کند و اگر این زخم بهبود پیدا نکند می‌تواند موجب عفونت و حتی تحلیل لثه و استخوان شود.
گاهی استخوان فک بیمار، تیزی‌هایی دارد که از روی لثه هم قابل لمس است. شرایط بیمار هم اجازه نمی‌دهد با جراحی و با سوهان استخوان این تیزی‌ها را صاف کنیم، اگر دست دندان روی این تیزی‌ها قرار گیرد لثه بیمار را زخم می‌کند بنابراین از لثه نرم برای بیمار استفاده میشود که حالت بالشمک مانند بین دست دندان و لثه و استخوان قرار می‌گیرد و از فشار دست دندان روی لثه می‌کاهد تا لثه را زخم نکند.

عادت به دندان مصنوعی در روزهای اول به هیچ وجه کار آسانی نیست و نیازمند صبر زیادی است. اما بعد از مدتی که افراد به دندان مصنوعی خود عادت کردند، حتی یادشان می‌رود که دندان مصنوعی در دهان دارند.
یک راه کنار آمدن با این دندان‌ها این است که افراد در روزهای اول سعی کنند ساعت‌های بیشتری دندان مصنوعی را در دهان خود نگه دارند، بدین ترتیب که یکی، دو روز اول و حتی شب‌ها نیز دندان‌های خود را خارج نکرده تا زود‌تر به آن عادت کنند.
عادت کردن به دندان مصنوعی مستلزم صبوری زیادی است، دندان مصنوعی جدید همیشه در دهان عضوی بیگانه است و از این رو چندین روز یا هفته لازم است تا شما به آن عادت کنید و پس از گذشت زمان و تمرین، به زودی می‌آموزید که چگونه با آسودگی خاطر غذا بخورید، صحبت کنید و بخندید.
صحبت کردن با دندان مصنوعی، در ابتدا دشوار است و این طبیعی است و چند هفته زمان می‌برد تا به صحبت کردن با دندان مصنوعی عادت کنید. در این میان کتاب خواندن با صدای بلند و روبروی آینه و شمردن اعداد با صدای بلند تا حدی می‌تواند مشکل را سریع‌تر رفع کند.
قرار دادن دندان مصنوعی برای اولین بار در دهان سخت است به طوری‌که فرد احساس می‌کند دهانش خیلی پر شده است و از این رو غذا خوردن در ابتدا غیرممکن و حتی خسته‌کننده به نظر می‌رسد اما باز هم می‌توان گفت در این مورد نیز زمان مشکل‌گشاست.
افراد در ابتدا باید سعی نمایند که از غذاهای نرم استفاده کنند تا به غذاخوردن با دندان‌های جدید عادت کنند و یا غذا را به قطعات ریز تقسیم کرده و لقمه‌ها را کوچک بردارند و به مدت طولانی آن را بجوند ضمن آنکه برای جویدن غذا از هر دو طرف دهان کمک گیرند تا نیروهای جویدن متعادل شوند و دندان ثبات داشته باشد.
معمولاً بعد از چند روز لازم است دوباره به دندان‌پزشک مراجعه کنند تا دندان مصنوعی را بررسی کنند و اگر لازم باشد، تنظیم‌های لازم روی آن انجام شود.
در بیشتر موارد، دندان مصنوعی در روزهای اول به لثه فشار می‌آورد تا جایی که ممکن است زخم‌هایی روی لثه ایجاد ‌شود که این امر طبیعی است و شستشو با آب نمک ولرم می‌تواند کمی آرام‌بخش باشد. حتما چند ساعت در طول شبانه‌روز به ویژه شب‌ها دندان مصنوعی از دهان خارج شود تا لثه استراحت کند.
خارج کردن دندان مصنوعی در طول شب، به زبان و عضلات شما این اجازه را خواهد داد که با جریان بزاق، لثه‌ها را ماساژ داده و به جریان خون در لثه‌های شما کمک کند.
تمیز کردن روزانه دندان‌های مصنوعی برای جلوگیری از باقی ماندن ذرات غذایی و لک برداشتن دندان‌ها ضروری است. شستشوی مداوم دندان مصنوعی با آب ولرم ضروری است و این کار مانع رنگ گرفتن و ایجاد بوی بد دهان می‌شود.

رسیدگی و نحوه صحیح نظافت پروتز های متحرک

برای تمیز کردن دندان‌ها از نخ‌های مصنوعی و استفاده از مسواک مخصوص است. این مسواک‌های مخصوص دندان‌های مصنوعی، بزرگ‌تر از مسواک‌های معمولی است که با خمیر دندان و صابون مخصوص که در داروخانه‌ها وجود دارد استفاده شود. این افراد باید بعد از خوردن مواد غذایی مسواک خود را خیس کنند و با افزودن خمیر دندان یا صابون‌ها مخصوص به آرامی لای دندان‌ها و پشت دندان‌هاشون بکشند. بعد از مسواک زدن دندان‌ها باید دهان را با یک ماده پاک کننده و یا آب نمک شست و شو دهند.