از بین بردن پلاک و تارتار از روی دندان‌ها
پلاک، فیلم نرم و چسبناکی است که روی قسمت خارجی دندان‌ها و در راستای خط لثه شکل می‌گیرد. معمولاً افراد می‌توانند در خانه از شکل‌گیری پلاک جلوگیری یا آن را درمان کنند. اگر فرد بهداشت دهان و دندان را رعایت نکند، پلاک به ماده‌ای سخت و قهوه ای-زرد رنگ به نام تارتار تبدیل می‌شود.
وقتی افراد چیزی می‌خورند، باکتری‌های دهان کربوهیدرات‌های مواد غذایی را تجزیه کرده و به اسید تبدیل می‌کنند که با ذرات باقیمانده مواد غذایی و بزاق ترکیب شده و پلاک شکل می‌گیرد.
مسواک زدن و نخ دندان کشیدن معمولاً از شکل‌گیری پلاک و تارتار جلوگیری می‌کند. بااین‌وجود، از بین بردن تارتار سخت‌تر است و گاهی باید برای از بین بردن آن و جرمگیری تخصصی به دندان‌پزشک مراجعه کرد.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان موجب بوی بد دهان، پوسیدگی دندان و بیماری لثه (التهاب لثه) هم می‌شود. پژوهشی جدید نشان می‌دهد که بیماری لثه با بیماری‌هایی چون ذات‌الریه، زوال عقل و بیماری قلبی در ارتباط است.
در این مقاله با روش‌های ساده از بین بردن پلاک و جلوگیری از شکل‌گیری تارتار در خانه آشنا شوید.
رعایت بهداشت دهان و دندان
هر فرد باید دو بار در روز دندان‌هایش را با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزند.
رعایت بهداشت دهان و دندان بهتری راه برای از بین بردن پلاک و تارتار است. انجمن دندانپزشکی آمریکا (ADA) توصیه می‌کند که دندان‌هایتان را دو بار در روز با خمیردندان حاوی فلوراید مسواک بزنید و یک‌بار در روز نخ دندان بکشید.
نخ دندان کشیدن قبل از مسواک زدن، مواد غذایی و پلاک را از بین دندان‌ها و نواحی کمتر در دسترس بیرون می‌کشد. پس از نخ دندان کشیدن، مسواک پلاک را از سطح دندان‌ها پاک می‌کند.
روش خوب مسواک زدن به شرح زیر است:
- از پشت دهان و روی دندان‌های آسیاب شروع کنید.
- با ضربات دورانی کوتاه مسواک بزنید.
- سطوح جلو و عقب همه دندان‌های بالا را مسواک بزنید.
- مراحل ۱ تا ۳ را برای دندان‌های پایین تکرار کنید.
استفاده از مسواک معمولی نتایج فوق‌العاده‌ای خواهد داشت اما در یک مطالعه سیستمیک در سال ۲۰۱۴ مشخص شد که مسواک‌های برقی مخصوصاً آن‌هایی که سر نوسانی دارند برای از بین بردن پلاک و کاهش التهاب لثه مؤثرتر هستند.
پس از نخ دندان کشیدن و مسواک زدند، دهانتان را با دهان‌شویه بشویید. بسیاری از دهان‌شویه‌ها حاوی فلوراید هستند که از دندان‌ها در برابر شکل‌گیری پلاک محافظت می‌کنند.
کسانی که دچار التهاب لثه هستند باید از انواع قوی‌تر دهان‌شویه استفاده کنند. دندان‌پزشک می‌تواند دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده که قوی‌تر از دهان‌شویه‌های غیر تجویزی هستند برایتان تجویز کند.
مسواک زدن با جوش‌شیرین
مسواک زدن با جوش‌شیرین روشی بی‌خطر و مؤثر برای از بین بردن پلاک است. جوش‌شیرین بدون آسیب زدن به مینای دندان، پلاک را از بین می‌برد.
پژوهش‌ها نشان می‌دهند که خمیردندان حاوی جوش‌شیرین در کاهش میزان پلاک در دهان مؤثرتر از خمیردندان معمولی عمل می‌کند.
جوش‌شیرین مانع از دمینرالیزاسیون – فرایند از بین رفتن کلسیم مینای دندان می‌شود.
کربوهیدرات‌های موجود در مواد غذایی سطح pH دهان را به‌شدت کاهش می‌دهند و محیطی اسیدی به وجود می‌آورند که موجب دمینرالیزاسیون می‌شود.
پایین‌ترین حد pH مینای دندان باید بین ۵.۱ و ۵.۵ باشد. وقتی pH به پایین‌تر از این میزان برسد، دمینرالیزاسیون اتفاق می‌افتد.
جوش‌شیرین به دلیل اینکه pH بالایی دارد، دمینرالیزاسیون را کاهش می‌دهد، سطح pH دهان را به تعادل می‌رساند و اجازه نمی‌دهد مینای دندان از بین برود.
دهان محل اکوسیستم متنوع باکتری‌هاست که برخی از آن‌ها مفید و برخی مضر هستند. مثلاً استرپتوکوک موتانس نوعی باکتری مسبب پوسیدگی دندان است.
جوش‌شیرین خواص ضد میکروبی هم دارد که از پوسیدگی دندان جلوگیری می‌کند. پژوهشی نشان می‌دهد که جوش‌شیرین میزان استرپتوکوک موتانس را به‌شدت کاهش می‌دهد.
جوش‌شیرین را می‌توان از فروشگاه‌ها یا به‌صورت آنلاین تهیه کرد.
شستن دهان با روغن نارگیل
شستن دهان با روغن روشی ساده برای از بین بردن باکتری‌های دهان و بهبود بهداشت دهان و دندان است.
روغن نارگیل برای این منظور ایده‌آل است چون خواص ضدالتهاب و آنتی‌اکسیدان دارد. همچنین، روغن نارگیل حاوی لوریک اسید، نوعی اسید چرب، با خواص ضد میکروبی است.
پژوهشی در سال ۲۰۱۵ با مشارکت ۶۰ نفر بزرگ‌سال دچار التهاب لثه مشخص کرد که شستن دهان با روغن نارگیل، پلاک دندان‌ها را ۵۰% کاهش داد.
در این پژوهش کاهش چشمگیری در علائم التهاب لثه هم دیده شد. پژوهشگران معتقدند که علت آن، کاهش پلاک دندان‌ها بوده است.
نحوه شستن دهان با روغن نارگیل:
- ۱ قاشق غذاخوری روغن نارگیل گرم را در دهانتان نگه دارید.
- روغن نارگیل را به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه در دهان بچرخانید.
- روغن نارگیل را در سطل یا دستمال‌کاغذی از دهانتان خارج کنید.
روغن نارگیل را در روشویی نریزید چون ممکن است چاه را مسدود کند.
روغن نارگیل را میتوانید از فروشگاه‌های سلامت یا به‌صورت آنلاین تهیه کنید.
روغن‌های مفید دیگر برای شستشوی دهان عبارت‌اند از:
- روغن‌زیتون
- روغن بادام
- روغن کنجد
پیشگیری
می‌توان با نخ دندان کشیدن از ایجاد پلاک و تارتار جلوگیری کرد.
بهترین راه برای جلوگیری از شکل‌گیری پلاک و تارتار روی دندان‌ها، یک‌بار در روز نخ دندان کشیدن و دو بار در روز مسواک زدن با خمیردندان حاوی فلوراید است.
مراجعه به دندان‌پزشک برای چکاپ و جرمگیری به پیشگیری و درمان مشکلات دهان و دندان کمک می‌کند.
دندان‌پزشکان همه اجرای دهان را معاینه می‌کنند و مراقب نشانه‌های پوسیدگی دندان و بیماری لثه هستند. همچنین، پلاک یا تارتار را از روی سطح دندان‌ها و نواحی کمتر در دسترس پاک می‌کنند. دندان‌پزشکان به دندان‌های فلوراید می‌زنند تا از پوسیدگی دندان پیشگیری کنند.
اگر دندان‌پزشکان پوسیدگی یا نشانه‌های التهاب لثه را مشاهده کنند، راه‌هایی برای کاهش علائم و پیشگیری از آسیب بیشتر پیشنهاد خواهند کرد. شاید دهان‌شویه تجویز کنند یا روتین رعایت بهداشت دهان و دندانتان را تغییر دهند یا اصلاح کنند.
تغییر رژیم غذایی هم به جلوگیری از شکل‌گیری پلاک و تارتار کمک می‌کند. کاهش مصرف قند، نشاسته و مواد غذایی اسیدی به کاهش خطر پوسیدگی دندان‌ها کمک می‌کند.
برای کاهش خطر ایجاد پلاک و تارتار باید از مواد غذایی زیر پرهیز کنید:
- شیرینی، کیک و آب‌نبات
- مواد غذایی قندی یا نشاسته‌ای مانند نان، سیب‌زمینی، چیپس و برخی میوه‌های خشک که به دندان‌ها می‌چسبند.
- نوشیدنی گازدار یا نوشیدنی‌های ورزشی
- آب مرکبات
کلام آخر
شکل‌گیری پلاک و تارتار روی دندان‌ها موجب بیماری لثه، از بین رفتن مینای دندان و پوسیدگی دندان می‌شود.
عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در بروز مشکلات و بیماری‌های دیگر در بدن نقش دارد.
دو بار در روز مسواک زدن و یک‌بار در روز نخ دندان کشیدن بهترین راه برای از بین بردن پلاک و پیشگیری از ایجاد تارتار است.
شستن دهان با روغن و مسواک زدن با جوش‌شیرین از روش‌های خانگی برای از بین بردن پلاک است.
مراجعه منظم به دندان‌پزشک برای چکاپ و جرمگیری، روش دیگری برای حفظ بهداشت دهان و دندان است.
دندان‌پزشک برای افرادی که روی دندان‌هایشان پلاک زیادی شکل گرفته یا بیماری شدید لثه دارند، دهان‌شویه قوی تجویز می‌کند یا روتین رعایت بهداشت دهان و دندانشان را تغییر می‌دهد.
مشاوره تلفنی
دیدگاهتان را بنویسید